วัฒนธรรมความเชื่อ...เรื่องของธูป

ในบรรดาเครื่องสักการบูชาในพิธีกรรม ไม่ว่าจะเป็น แบบพุทธ, พราหมณ์ หรือไสยศาสตร์ ธูปและเทียนดูจะเป็นสิ่งที่หาง่ายและคุ้นเคยกันมากที่สุดในอดีตนั้นธูปทำมาจากไม้เนื้อหอมหลากหลายชนิด เช่น ไม้จันทน์ขาว, จันทน์,กฤษณา, กันเกรา หรือกำยาน ซึ่งเป็นยางจากไม้หอมชนิดหนึ่ง โดยนำเนื้อไม้มาบดเป็นผงให้ละเอียดแล้วนำมาทำเป็นธูป ซึ่งธูปที่ทำจากไม้หอมเหล่านี้จะให้ควันธูปค่อนข้างละเอียด จึงไม่ทำให้ระคายเคืองจมูกและตา ธูปที่ผลิตในปัจจุบันมักทำมาจากขี้เลื่อยไม้ยางพาราผสมน้ำหอม
         
การจุดธูปสักการบูชาสิ่งศักดิ์สิทธิ์นั้น จำนวนธูปที่ใช้จะแตกต่างกันไป เช่นไหว้วิญญาณบรรพบุรุษใช้ 1 ดอก, พระพุทธรูปหรือพระสงฆ์ใช้ 3 ดอก, เทพเทวดา กุมารทอง ว่านมงคลกาหลง 5 ดอก, พระเกจิอาจารย์ผู้ทรงภูมิธรรม พระโพธิสัตว์กวนอิม พระแม่อุมาเทวี พ่อปู่ฤๅษี พระภูมิเจ้าที่ เสด็จพ่อรัชกาลที่ 5 และนางกวักใช้ 9 ดอก แต่หากเป็นการบวงสรวงพระพรหมมหาเทพจะใช้ 16 ดอก และถ้าเป็นการบนบานจะใช้ 39 ดอก เป็นต้น
         
บางแห่งได้อธิบายถึงรายละเอียดของจำนวนธูปที่ใช้ไว้ดังนี้ ธูป 1 ดอก ใช้ในการจุดไหว้เจ้าที่เจ้าทาง ผีบ้านผีเรือน วิญญาณทั่วไป, ธูป 2 ดอก ใช้ในเรื่องที่เกี่ยวข้องกับวิญญาณ และการปักธูปบนอาหาร, ธูป 3 ดอก ใช้ในการจุดธูปบูชาพระรัตนตรัย บูชาพระพุทธ พระธรรม พระสงฆ์, ธูป 4 ดอก ใช้ในเรื่องเกี่ยวกับธาตุ 4 และการสวดเสริมดวงชะตาราศี, ธูป 5 ดอก ใช้ในการจุดธูปบูชาพระพุทธ พระธรรม พระสงฆ์ พ่อแม่ และครูบาอาจารย์, ธูป 6 ดอก ใช้ในการจุดเพื่อเสริมดวงชะตาตามกำลังไฟของอาทิตย์ (1) หรือคนที่เกิดวันอาทิตย์, ธูป 7 ดอก ใช้ในการจุดบูชาจิตวิญญาณตามศาลเจ้าพ่อเจ้าแม่ และครูบาอาจารย์ที่เสียชีวิตแล้ว, ธูป 8 ดอก ใช้ในการเสริมดวงชะตาตามกำลังพระอังคาร(3) และตามจำนวนอัฏฐเคราะห์, ธูป 9 ดอก เป็นการจุดธูปบูชาผู้มีพระคุณพระภูมิเจ้าที่ เทพ เจ้าป่าเจ้าเขา รุกขเทวดา ศาลพระภูมิ ศาลเทพ, ธูป 10 ดอกเกี่ยวข้องกับธาตุไฟ ตามกำลังของพระเสาร์ (7) มีกำลัง 10 เพื่อใช้ในการสวดเสริมดวงชะตา, ธูป 11 ดอก : ใช้บูชาเทวดาชั้นสูง, ธูป 12 ดอก ใช้ในการบูชาตามกำลังพระราหู (8) และใช้ในการสวดเสริมดวงชะตา สำหรับคนที่เกิดวันพุธกลางคืน, ธูป 13 ดอก ถือเป็นเลขไม่เป็นมงคลจึงไม่นิยมจุดบูชา,ธูป 14 ดอก ใช้เพื่อจุดธูปบูชาคุณรูปปั้นพระสงฆ์, ธูป 15 ดอก ใช้ในการสวดบูชาดวงชะตาเกี่ยวข้องกับธาตุ ตามกำลังของดาวจันทร์ (2), ธูป 16 ดอกเป็นการจุดธูปบูชาเทพชั้นสูง บูชาเทพชั้นครู หรือพิธีกลางแจ้งที่มีการอัญเชิญเทวดา และยังหมายถึงสวรรค์ 16 ชั้นด้วย, ธูป 17 ดอก ใช้ในพิธีสวดเพื่อเสริมดวงชะตา, ธูป 18 ดอก เป็นจำนวนที่ไม่นิยมใช้จุด, ธูป 19 ดอก ใช้เพื่อบูชาเทวดาทั้ง 10 ทิศ, ธูป 21 ดอก บูชาพระคุณของพ่อ และการบูชาแม่พระธรณี, ธูป 32 ดอก ใช้ในการสวดชุมนุมเทวดาทั้ง 4 ทิศ การไหว้ 16 ชั้นฟ้า15 ชั้นดิน และ 1 โลกมนุษย์, ธูป 39 ดอก ใช้ในการบูชาพระแม่โพสพ, ธูป 56 ดอก ใช้ในเรื่องที่เกี่ยวข้องกับบูชาคุณพระพุทธเจ้า และธูป 108 ดอก บูชาสิ่งสูงสุดทั่วทั้งโลกทุกชั้นฟ้า
         
สำหรับในการใช้ธูปเพื่อสักการบูชาในพิธีกรรมของพุทธศาสนานั้น ธูป 3 ดอก เป็นการการระลึกถึงพระปัญญาธิคุณ, พระกรุณาธิคุณ และพระบริสุทธิคุณ ของพระพุทธองค์ เมื่อไม่นานมานี้มีงานวิจัยเรื่อง "สารก่อมะเร็งภัยเงียบที่มากับควันธูป" จึงทำให้หลายวัดได้มีการรณรงค์เพื่อลดการจุดธูป แต่หากผู้ใดได้กลิ่นธูปในที่พักอาศัยในช่วงที่เพิ่งมีญาติพี่น้องเสียชีวิตไป ว่ากันว่า เป็นวิญญาณของผู้ตายแวะเวียนมาลาเป็นครั้งสุดท้าย ผู้นั้นจะต้องจุดธูป 1 ดอกเพื่อบอกให้วิญญาณไปสู่ที่สงบพร้อมกับขอโชคลาภ และมักจะทำบุญอุทิศส่วนกุศลไปให้ในวันรุ่งขึ้นด้วย

                               
สมัครสมาชิก / เข้าสู่ระบบ เพื่อดูภาพขนาดใหญ่

ขอบคุณครับ

ทบทวนความจำ  เกือบลืมแล้วล่ะ เพราะใช้แค่บางอย่างจนลืมบางอย่าง